Tác hại của việc để bugi dơ quá lâu

Tác hại của việc để bugi dơ quá lâu

Trong hệ thống đánh lửa của xe ô tô, bugi là một bộ phận nhỏ nhưng có vai trò cực kỳ quan trọng. Nó đảm nhận nhiệm vụ phát tia lửa điện để đốt cháy hỗn hợp xăng và không khí trong buồng đốt, từ đó tạo ra công suất cho động cơ. Dù chỉ là một linh kiện bé nhỏ, nhưng nếu bugi gặp vấn đề – đặc biệt là bị dơ bẩn quá mức – thì hiệu suất hoạt động của toàn bộ động cơ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Rất nhiều chủ xe không chú ý đến bugi hoặc chần chừ việc vệ sinh – thay thế theo định kỳ. Việc để bugi quá dơ không chỉ khiến xe hoạt động yếu đi mà còn kéo theo nhiều hệ lụy nguy hiểm về lâu dài như tốn xăng, khó khởi động, rung giật động cơ hoặc thậm chí gây chết máy giữa đường.

Trong bài viết này, Pro Car sẽ giúp sếp và quý độc giả hiểu rõ những tác hại tiềm ẩn khi để bugi dơ lâu ngày, dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân khiến bugi nhanh bẩn và cách xử lý đúng kỹ thuật để duy trì động cơ luôn hoạt động ổn định.

1. Bugi là gì và đóng vai trò như thế nào?

Bugi là một bộ phận thuộc hệ thống đánh lửa (hệ thống ignition), thường được lắp ở đỉnh mỗi xy lanh trong động cơ. Nhiệm vụ của bugi là phát tia lửa điện đúng thời điểm để đốt cháy hỗn hợp xăng – gió bên trong buồng đốt.

Tia lửa từ bugi có điện áp rất cao (từ 10.000 đến 40.000V), và mỗi phút có thể tạo ra hàng nghìn lần đánh lửa. Một chiếc bugi hoạt động hiệu quả sẽ giúp:

• Đốt cháy triệt để nhiên liệu

• Tối ưu hiệu suất vận hành

• Giảm khí thải độc hại

• Tiết kiệm nhiên liệu

Ngược lại, khi bugi bị bẩn, đánh lửa yếu hoặc sai thời điểm, toàn bộ chu trình đốt trong sẽ bị rối loạn, dẫn đến hàng loạt sự cố ảnh hưởng đến động cơ và trải nghiệm lái xe.

2. Nguyên nhân khiến bugi bị dơ

Có nhiều nguyên nhân khiến bugi bị bẩn, cụ thể:

• Cặn bẩn từ quá trình đốt cháy không hoàn toàn

• Xăng chất lượng thấp, chứa tạp chất hoặc pha nhiều ethanol

• Lọc gió động cơ bẩn, khiến bụi bẩn lọt vào buồng đốt

• Dầu nhớt lọt vào buồng đốt do bạc piston mòn, phốt chắn dầu hư

• Lái xe liên tục quãng ngắn, máy chưa đủ nóng để đốt cháy sạch nhiên liệu

• Động cơ điều chỉnh sai tỷ lệ xăng – gió, khiến hỗn hợp quá giàu hoặc quá nghèo

Ngoài ra, bugi còn có thể bị oxy hóa, mòn điện cực hoặc nứt vỡ cách điện do thời gian sử dụng quá lâu.

3. Dấu hiệu nhận biết bugi bị dơ

Một số biểu hiện thường thấy khi bugi bị bẩn hoặc hoạt động kém:

• Xe khó nổ máy, nhất là vào buổi sáng hoặc thời tiết lạnh

• Máy rung mạnh khi để garanti hoặc khi tăng tốc

• Động cơ yếu, tăng tốc chậm, xe ì và dễ bị giật cục

• Tiêu hao nhiên liệu tăng rõ rệt

• Đèn báo lỗi động cơ (Check Engine) bật sáng

• Khí xả có mùi xăng sống, khói đen hoặc nhiều muội than

Ngoài ra, khi tháo bugi kiểm tra, bạn có thể thấy phần đầu bugi bị bám muội đen, ướt xăng hoặc nhớt, đầu điện cực bị mòn, rỉ sét hoặc đóng cặn.

4. Tác hại khi để bugi dơ quá lâu

Nếu chủ xe không kiểm tra, vệ sinh hoặc thay bugi theo định kỳ, các hậu quả có thể bao gồm:

4.1. Khó khởi động hoặc chết máy giữa đường

Bugi bẩn làm giảm khả năng tạo tia lửa. Khi đánh lửa yếu hoặc sai thời điểm, xe sẽ rất khó nổ máy, nhất là lúc trời lạnh hoặc sau thời gian dài không sử dụng. Trong nhiều trường hợp, xe có thể bị chết máy giữa chừng, gây nguy hiểm cho người lái và hành khách.

4.2. Tăng tiêu hao nhiên liệu

Một bugi bẩn khiến xăng không được đốt cháy triệt để. Hệ thống sẽ tự động bù thêm nhiên liệu để duy trì công suất, dẫn đến tăng mức tiêu thụ nhiên liệu đáng kể.

Chỉ một bugi hoạt động yếu cũng có thể khiến cả cụm động cơ chạy lệch pha, gây tốn xăng và giảm tuổi thọ động cơ.

4.3. Động cơ yếu và rung giật

Tia lửa yếu hoặc mất lửa ở một hoặc nhiều bugi khiến động cơ hoạt động không đều. Kết quả là xe bị rung mạnh, giật cục, tăng tốc chậm, khó điều khiển, ảnh hưởng đến trải nghiệm lái xe và gây căng thẳng cho người điều khiển.

4.4. Gây hư hỏng các bộ phận khác

Việc bugi bị dơ kéo dài sẽ ảnh hưởng tới:

• Bộ xúc tác khí thải (catalytic converter) dễ bị quá nhiệt, nghẹt hoặc cháy

• Bộ bobine đánh lửa phải làm việc quá tải, dễ bị hư

• Hệ thống kim phun bị đóng muội

• Buồng đốt bị bám cặn, gây nóng máy, gõ động cơ

4.5. Tăng khí thải độc hại

Bugi yếu khiến nhiên liệu cháy không hết, sinh ra nhiều khí HC (Hydrocacbon chưa cháy) và CO (Carbon monoxide) – đây đều là các khí độc hại, gây ô nhiễm môi trường và không đạt tiêu chuẩn đăng kiểm.

5. Bao lâu nên vệ sinh hoặc thay bugi?

Tùy theo loại bugi và điều kiện sử dụng mà thời gian bảo dưỡng sẽ khác nhau:

• Bugi thường (điện cực đồng): 20.000 – 30.000 km

• Bugi Platinum / Iridium: 80.000 – 100.000 km

• Điều kiện vận hành khắc nghiệt (nhiều bụi, kẹt xe): nên kiểm tra sớm hơn

Nên kiểm tra bugi định kỳ mỗi 10.000 – 15.000 km, có thể vệ sinh nếu bugi còn tốt. Tuy nhiên, nếu đầu bugi đã mòn, nứt, đổi màu bất thường thì nên thay mới hoàn toàn để đảm bảo hiệu suất.

6. Có nên tự vệ sinh bugi tại nhà?

Bạn có thể tự tháo và vệ sinh bugi nếu có hiểu biết kỹ thuật và dụng cụ cơ bản:

• Dùng cờ lê bugi, bàn chải đồng, chai xịt vệ sinh bugi chuyên dụng

• Tuyệt đối không dùng giấy nhám hoặc vật sắc cạo, dễ làm mòn điện cực

• Vệ sinh nhẹ nhàng phần đầu bugi, không làm nước ẩm lọt vào cách điện

• Siết lại đúng lực khi lắp lại, tránh làm nứt đầu bugi

Tuy nhiên, nếu bugi đã quá cũ, bị gãy đầu, bám dầu hoặc đen sì thì không nên tiếp tục sử dụng – nên thay mới để tránh rủi ro đánh lửa kém.

7. Một số lưu ý để bảo vệ bugi và động cơ

• Dùng nhiên liệu chất lượng cao, hạn chế xăng kém chất lượng

• Thay lọc gió và lọc nhiên liệu định kỳ, tránh bụi bẩn lọt vào buồng đốt

• Không để động cơ quá nóng, kiểm tra nước làm mát thường xuyên

• Không để xe nổ máy khi nằm im quá lâu, dễ bám muội than

• Đưa xe kiểm tra định kỳ, nhất là khi phát hiện hiện tượng bất thường

Xem thêm: 1 số vẫn đề ở bugi và dây đánh lửa

Kết luận

Bugi dù nhỏ nhưng lại là mắt xích then chốt trong hệ thống đánh lửa và vận hành của động cơ. Việc để bugi dơ quá lâu sẽ gây ảnh hưởng dây chuyền đến hiệu suất, tiêu hao nhiên liệu, khí thải và độ ổn định của xe. Chính vì vậy, chủ xe cần kiểm tra và thay bugi đúng định kỳ, đặc biệt không nên bỏ qua các dấu hiệu như khó nổ máy, rung động cơ hay hao xăng bất thường.

Trên đây là một số chia sẻ của Pro Car về tác hại của việc để bugi dơ quá lâu. Mọi vấn đề cần được hỗ trợ, bạn đọc vui lòng liên hệ trực tiếp qua số hotline: 0867.767.168 để được hỗ trợ nhanh chóng nhất.